Japan's belangrijkste theeregio's, nummer 5: Saga

 Deze reeks over de 15 belangrijkste theeregio's van Japan is gebaseerd op de Global Japanese Tea Maraton. Deze werd tijdens de Olympische Spelen van 2021 gehouden door de Global Japanese Tea Association, met Simona Zavadckyte en Yasuharu 'Matsu' Matsumoto als presentatoren. Op 15 dagen passeerden 15 verschillende prefecturen de revue, goed voor 98% van de Japanse theeproductie. Ik combineerde mijn eigen meer theoretische kennis en die uit andere bronnen met wat ik hier leerde om dit overzicht te maken. De twee uur durende, zeer informatieve, en vaak ook erg plezierige sessies van de Tea Marathon staan ook op Youtube en zijn echte aanraders.

We zitten nog steeds op het eiland Kyushu, maar gaan nu naar de kleinste thee-prefectuur, Saga. Het is één van de kleinste prefecturen van Japan. Met een productie van 1140 ton per jaar is nog steeds de achtste grootste van Japan, en de geschiedenis van thee begon hier in 1191 toen een monnik met de naam Eisai de eerste theezaadjes plantte op de Seburi berg. Die thee was nog vooral bedoeld als medicijn. De prefectuur is het bekendst voor zijn porcelein, met namen als Imari, Arita en Karatsu, en voor de productie van rijst en nori uit de Ariake binnenzee, en ze ligt recht tegenover Zuid-Korea waardoor het vroeger sterk beïnvloed werd. In 1504 bracht een Chinese immigrant de wok mee en begon de productie van thee in grote hoeveelheden, en dat bleef zo tot na de Tweede Wereldoorlog toen men stoom introduceerde en die methode de wok verving. Saga bleef echter wel een buitenbeentje omdat hier vooral tamaryokucha gemaakt wordt, waarbij de thee wel degelijk gestoomd wordt, maar in tegenstelling tot sencha, niet gerold maar in een ronddraaiende trommel gestoken zodat de thee de vorm krijgt van kleine kommaatjes. 

foto - Global Japanese Tea Association (gjtea.org)

De verwerking van de geplukte thee vindt vooral plaats in Ureshino, waar ook lange tijd zo goed als alle thee uit Nagasaki werd afgewerkt en verpakt als Ureshinocha. Hier wordt al 500 jaar thee gemaakt, en in 1856 was dit de eerste thee die geëxporteerd werd. Producenten in Saga maken ook wel wat kamairicha met de wok, thee die dus niet gestoomd maar gebakken wordt. In Saga staat ook de oudste theeboom van Japan, de Ureshino Daichaju, 350 jaar oud en vier meter hoog. 

  

De Ureshino Daichaju

Enkele theemakers uit Saga

Chakouan Yamaguchi Seichaen

Imari (shop) en Ureshimo (theetuinen). °1971. Miyuki Nakajima en dochter Sachiyo. Miyuki's broer doet de boerderij. Ook thee uit Kagoshima en Yame. Chakouan is de naam van het merk, Yamaguchi van de boerderij. 

Inoue Seichaen

Ureshino. 3 ha. Kenji Inoue is de vierde generatie en de huidige president, met bijna 20 jaar ervaring in het vak. Hij studeerde in Shizuoka en kwam dan terug om het bedrijf over te nemen van zijn oom. Vooral kamairicha, hojicha en wakoucha. Zeer lekkere Kamairicha. 

Nagao Seicha Kojo

Ureshino. gesticht ergens rond 1700. 6 ha. Nu 9de generatie met Shunsuke Nagao, nu nog maar 29 en met al tien jaar ervaring en een gedegen opleiding in het National Tea Research Centre. Ook velden in Nagasaki. Fukamushicha, tamaryokucha en wakoucha. Zowel conventioneel als bio, en werkt ondermeer met de zeldzame Marishi cultivar waarmee hij een fascinerende thee maakt. Gebruikt ook hout in zijn machines naar de traditie van Kenzo Takabayashi, die de eerste gepatenteerde theemachine uitvond (hout neemt de olie op die tijdens het proces vrijkomt). Al zijn velden worden beschaduwd.  

Ota Shigeki

Ureshino. Geleid door Yusuke Ota. 3 ha verspreid over 16 verschillende percelen, op hoogtes tussen de 150 en de 500m. 9 verschillende cultivars. Organisch sinds vader Shigeki ziek werd van de chemicaliën die het bedrijf gebruikte. Traditioneel gestoomde (niet heel diep) tamaryokucha, kamairicha en wakoucha. 

Voor proefnota's van de hier genoemde bedrijven, zie https://theeencyclopedie.be/ 

Wie de hele uitzending wil bekijken (en ze is echt wel interessant !): 

Japan's belangrijkste theeregio's, nummer 4: Fukuoka

Deze reeks over de 15 belangrijkste theeregio's van Japan is gebaseerd op de Global Japanese Tea Maraton. Deze werd tijdens de Olympische Spelen van 2021 gehouden door de Global Japanese Tea Association, met Simona Zavadckyte en Yasuharu 'Matsu' Matsumoto als presentatoren. Op 15 dagen passeerden 15 verschillende prefecturen de revue, goed voor 98% van de Japanse theeproductie. Ik combineerde mijn eigen meer theoretische kennis en die uit andere bronnen met wat ik hier leerde om dit overzicht te maken. De twee uur durende, zeer informatieve, en vaak ook erg plezierige sessies van de Tea Marathon staan ook op Youtube en zijn echte aanraders.

De prefectuur Fukuoka ligt in het noorden van Kyushu en omvat de twee grootste steden van het eiland: Fukuoka, met drie miljoen inwoners, en Kitakyushu. Ze grenst aan de prefecturen Saga, Kumamoto en Oita. Fukuoka is één van de oudste steden van Japan. De eetcultuur is er sterk beïnvloed door China en Korea die er bijna recht tegenover liggen en de stad is ondermeer bekend voor zijn yatai, kraampjes waar je 's avonds terecht kan voor snacks, en voor de Hakata ramen. Thee werd hier in 1191 voor de eerste keer aangeplant door de monnik Eisai, op een berg die op de grens tussen de prefecturen Fukuoka en Saga ligt. In 1423 bracht een andere monnik opnieuw theezaden mee die hij plantte in Kurogimachi. Thee van deze theetuinen werd gebruikt als medicijn en als hulp bij het mediteren, en de productie was  nog zeer beperkt. In het begin van de 20ste eeuw begon hier men met de teelt van gyokuro en vandaag komt 45% van deze speciale thee uit Yame, in het Zuiden van Fukuoka. Fukuoka is de zesde grootste thee-producent van Japan. 

In de foto zie je duidelijk de zwarte afdekkingen gebruikt bij het maken van schaduwthee. De vele windmolentjes helpen bij het bestrijden van vorst. Foto Global Japanese Tea Marathon

Yame is goed voor meer dan 90% van de thee-aanplant in Fukuoka en 3% van alle groene thee in het land. De regio is zo belangrijk dat men thee uit deze streek Yamecha noemt, en dat de naam Fukuoka vaak zelfs niet vermeld wordt. Alle in Fukuoka gemaakte thee wordt verhandeld op de theemarkt in Yame.  Het is een echte theeregio waar thee overal aangeplant staat waar de plant goed aardt. Hier wordt zeer goede sencha gemaakt (we zijn nu even weg uit de kamairicha-streek) met vooral diepgestoomde fukamushicha, vaak wat zoeter en zachter dan die uit andere regio's. De rivier die door Yame loopt zorgt voor mist en de theevelden liggen op zacht glooiende hellingen. 77% van de aanplant bestaat uit Yabukita die vooral voor sencha gebruikt wordt. Yabukita is een vorstbestendige cultivar, en overal op de theevelden zie je dan ook de windmolens staan die vorstschade moeten voorkomen. Er wordt weinig bio gewerkt omdat alle theevelden echt tegen elkaar liggen en er te makkelijk contaminatie is tussen bio of conventioneel.  

Yamecha Maru !

Yame is echter ook zeer bekend voor zijn schaduwthee, met nogal wat (lichter beschaduwde) kabusecha en zelfs de sencha wordt vaak een paar dagen afgedekt om hem groener en zoeter te maken, maar de specialiteit is vooral de uitstekende gyokuro, en bijna de helft van alle gyokuro komt uit Yame. Wie niet echt goed weet hoe gyokuro tot stand komt kan nu best even dit lezen voor hij verder gaat: https://theenatuurlijk.blogspot.com/2021/03/over-het-maken-van-gyokuro.html Voor de echt goed gemaakte uit Yame werd zelfs een speciale GI (Geographical Identification), de Dentou Hon Gyokuro die 7 voorwaarden stelt om de naam te mogen dragen. Er zijn immers nogal wat trukjes om sneller en makkelijker Gyokuro te maken die ten nadele zijn van de kwaliteit en die binnen de GI verboden werden.

Ten eerste moet er voldoende ruimte zijn tussen de bedekking en de plant zodat hij vrij kan schieten. Wanneer het dak te laag ligt gaat dat ten nadele van de smaak, maar maakt dat het oogsten veel makkelijker (en dus goedkoper). Ten tweede moet het aantal dagen beschaduwing groter zijn dan 16. Regel 3 zegt dat men geen kunststof mag gebruiken voor die afdekking, maar gedroogd stro van rijst. Dit is een heel belangrijke omdat plastics de temperaturen te snel omhoog laten gaan als ze veel schaduw geven, wat met rijststro veel minder is. Het stro slorpt ook water op wanneer het veel regent tijdens de beschaduwing wat het risico op schimmels vermindert. Het is echter ook een heel arbeidsintensief gegeven: kunststof-beschaduwing wordt vaak gewoon opgerold na de schaduwperiode, rijststro wordt met de hand aangebracht en moet dan ook met de hand worden weggehaald (en wordt dan gerecupereerd als meststof). Een eerste strolaag houdt ongeveer 85% van het licht tegen, maar volgens de GU moet er minstens tien dagen voor de oogst nog een laag bij die tot 98% kan tegenhouden en die zorgt voor steeds hogere concentraties L-theanine (en dus meer umami). 

De vierde en vijfde regel gaan over de pluk. Die mag alleen met de hand gebeuren, en men heeft daar zeer ervaren pluksters voor nodig, en ook het moment is belangrijk: het blad moet groot genoeg zijn maar nog niet helemaal ontplooid, en het is dan nog erg zacht. De zesde regel gaat over de verwerking tot fijne naaldjes en de zevende over de bemesting die de plant in de zomer krijgt om zich klaar te maken voor het volgende jaar. Wanneer je deze top-gyokuro's drinkt is het zetten zéér belangrijk. Gyokuro is veel meer dan gewoonweg hele goeie sencha maar geeft zijn geheimen alleen weg wanneer je hem correct zet. Je kan lekkere thee maken met een gaiwan of een kyusu, maar voor the real thing heb je een shiboridashi nodig: https://theenatuurlijk.blogspot.com/search?q=gyokuro.   

Yame is niet de regio van de grote individualiteit, en de meeste thee uit Yame wordt bij ons verkocht onder de generieke naam. Er zijn maar een paar producenten die iets meer naar voorkomen, maar hun productie is eerder beperkt. 

Kuma-en

4.5 ha in Yame. Ongericht in de jaren 20 van vorige eeuw. Masahiro Kuma is de huidige president. Bekendst voor zijn gyokuro maar maakt ook sencha, matcha en kukicha. Hij gebruikt uitsluitend riet voor de afdekking van zijn struiken. Hij beschaduwt heel sterk omdat zijn grond eigenlijk te rijk is voor gyokuro en hij laat heel weinig groeiruimte tussen de plant en de afdekking. In 2017 nog eerste in een nationale competitie voor gyokuro. 

Ushijima Seicha

3 ha in Yame. Ushijima Keita is de huidige voorzitter en hij is de vierde generatie. Gesticht in 1921 door Ushijima Sadajiro. Zijn overgrootvader maakte kamairicha, zijn grootvader fukamushicha (als één van de eersten in Yame) en zijn vader gyokuro. Naast de boerderij hebben ze ook een heel moderne fabriek waar ze thee verwerken voor andere boeren en vier eigen winkels. 

Voor proefnota's van de hier genoemde bedrijven, zie https://theeencyclopedie.be/ 

Voor wie graag de volledige uitzending over Yame wil zien: