Pagina's

zaterdag 21 maart 2020

Thee in tijden van Corona: 4 oolong's uit het Wuyishan National Park

Ik ga hier de issues rond Corona niet herhalen, daarvoor kan U terecht op zowat alle media. Maar onze Belgische Corona lockdown heeft ook voordelen ! Tijd voor thee dus. Want wat is er én ontspannend én goed voor de concentratie ? Juist ! Thee ! En dus voor een paar weken hier: theeproef-reeksjes, nog altijd de beste manier om thee te leren kennen. En om het allemaal niet te saai te maken ga ik mij wat inhouden voor de proefnota's. Wie toch de volledige wil lezen kan terecht bij de Theeencyclopedie (met drie e's).

Alle vier de thee's zijn Rock Oolongs uit het Wuyi gebergte, en voor de nieuweling dus eerst een woordje uitleg. Een Oolong is een niet volledig geoxideerde thee, ergens tussen een zwarte en een groene dus. De smaak hangt af van de mate van oxydatie die wordt veroorzaakt door de kneuzing tijdens de bewerking maar ook van het al dan niet roosteren. Je kan het roosteren een beetje vergelijken met het gebruik van eik bij een wijn: het kan een wijn ongelooflijk maken, maar je kan ook overdrijven of de bal misslaan. Het is de hand van de meester die bepaalt of de wijn al dan niet een topper wordt, en bij thee is dat niet anders. Het vereist jaaaren ervaring om het goed te kunnen en om aan de hand van het ruwe product te kunnen inschatten hoeveel of hoelang er geroosterd moet worden. Alle vier de thee's komen van de familie Chen en kleindochter Cindy laat je een beetje zien waar ze vandaan komen (haar Engels is niet altijd even goed verstaanbaar).


Rock Oolongs groeien tussen de rotsen van een gebergte. In dit geval is dat het prachtige en unieke Wuyi gebergte in Fujian (zie hier voor wat uitleg en beelden), één van de top-regio's voor thee in China, waar ondermeer Da Hong Pao, de duurste thee ter wereld vandaan komt. Die absolute toppers willen proeven is een illusie tenzij U heel goede connecties in de Chinese Communistische Partij hebt, ze zijn uitsluitend voor hoge gasten en functionarissen. Dat mag echter geen probleem zijn, ook in wijn drinken we zo goed als nooit de duurste flessen. Wat we wel drinken zijn de goede flessen, die betaalbaar én lekker tot zeer lekker zijn. Bij thee is dat net hetzelfde.

Waarom zijn Wuyi rotsthee's zo speciaal ? Eerst en vooral komen ze uit het hooggebergte en des te hoger de thee aangeplant staat des te groter de verschillen tussen dag- en nachttemperatuur is. Dat heeft een heel positieve invloed op de smaakvorming. Bovendien wordt de thee gevoed door water dat van de rotsen stroomt en heel zuiver is en vol van mineralen. De ondergrond is vaak arm maar draineert heel goed en de kou in de lente zorgt ervoor dat de thee traag groeit en veel smaak ontwikkelt. Alle vier thee's zijn lentethee's: in de vlaktes wordt er al geplukt in april wanneer de Chinese lente begint, hier is dat later omdat de lente in de bergen later arriveert.

Er bestaan honderden soorten theestruikin Wuyishan, die allemaal een beetje van elkaar verschillen omdat de theestruik zich hier meestal voortplant door middel van zaad. Pas indien hij ideale karakteristieken vertoont wordt hij vermeerdert door middel van loten en worden er theetuinen aangelegd met struiken met dezelfde karakteristieken. De meeste van die cultivars hebben een naam, maar er zijn er maar een tiental die echt in grote hoeveelheden zijn aangeplant, en vier van die thee's gaan we hier bespreken.



Lao Cong Shui Xian, Top Grade, 2019

Deze thee is gemaakt met de Shui Xian (Water Spirit) cultivar, de meest voorkomende in het Wuyishan gebergte, en de meest miskende. Hij werd (en wordt) in heel veel Chinese restaurant over heel de wereld geschonken en je vind hem vaak in Chinese winkels, maar 90% van de produktie is rommel, en waarschijnlijk geblend met andere soorten waarbij overdreven roosteren wordt gebruikt om de fouten te verbergen. Dit is the real thing, geplukt op 3 mei van Lao Cong (Old Bush) struiken die meer dan 80 jaar oud zijn; dat is goed, want alhoewel bij de theestruik de productiviteit daalt vanaf een bepaalde leeftijd stijgt de complexiteit van aroma en smaak. Hij is medium-roasted (drie keer) zodat de roostersmaak niet teveel de andere smaken wegduwt, op lagere temperaturen. Ik zette hem met een yixing potje en met 4 gram voor 100ml, redelijk geconcentreerd dus. Het hele rijke, bijna oosters aandoende aroma (ik had dadels, chocolade en kruiden) wordt gepaard aan een onwaarschijnlijk complexe smaakevolutie, heel lang en contemplatief, voor mij bijna perfect geroosterd. Bloemen, steenfruit, mineraliteit ze liggen allemaal door elkaar verweven versmolten tot een prachtige complexiteit; een meesterwerkje. 😊😊😊😊(😊).



Da Hong Pao Beidou 1st Grade, 2019

Deze thee is uniek omdat hij heel dicht bij de originele zes Da Hong Pao struiken ligt. Op de Beidou berg werden immers de eerste loten van de originele struiken aangeplant die ondertussen niet meer mogen geoogst worden. Omdat de Beidou struiken jonger zijn mogen ze wel geplukt worden. Veel  Da Hong Pao wordt echter gemaakt van struiken die al een paar generaties weg liggen van de eerste generatie, dit is echt de tweede generatie, en het is de eerste keer dat ik ze proef. Hij werd geplukt op 12 mei en maar tweemaal geroosterd. De pluk komt van Tianxin Yan, aan de oostkant van Jiu Long Ke waar de originele Da Hong Pao struiken staan. Ook hier gebruikte ik het yixing potje waarmee ik vaak oolong zet, maar met een wat lagere temperatuur (90°C) en een langere zettijd (60 seconden). Vooral in het tweede zetsel kwam hier een echte prachtthee te voorschijn, grootse complexiteit in perfecte versmoltenheid en ik noteerde gedroogd fruit, koffie, caramel en bloemen. Héél lange afdronk. Niet makkelijk te vinden, deze thee. 😊😊😊😊(😊).



Lao Jun Mei Superior, 2018

Het gebeurt tegenwoordig niet zo vaak meer dat ik een thee ontmoet die niet in de theeencyclopedie (met drie e's) staat, maar dit was er eentje. Het is een zeldzame variant van de Hua Xiang Shuixian en hij werd handmatig geplukt van 70 jaar oude struiken. Deze Grootvader's Wenkbrauw werd geplukt op 3 mei 2018 en kreeg een medium roast mee. De thee was vroeger redelijk populair maar is nu heel zelden geworden. Dit is zonder twijfel de bijzonderste van de vier. Het aroma was me echt volslagen nieuw, ik had nog nooit zoiets geproefd, heel complex en versmolten maar met iets unieks. Steenfruit, mineraliteit, sesampasta, geroosterde zonnepit, de ene na de andere smaak buitelde rond in deze thee, en dat allemaal mooi versmolten en perfect gebalanceerd en met een erg lange afdronk. Men noemt dit Yan Yun of Rock Rhyme, en het is een teken dat je topkwaliteit aan het drinken bent. Zelfs een ervaren Chinese theedrinker gaat dit erkennen als een topthee. Hij komt uit Chengdun, van een theetuin op 800m hoogte. Ook hier gemaakt met de yixing, maar met kortere zettijden en de gaiwan was hij best. 😊😊😊😊(😊)



Rou Gui Competition Grade, 2018

Ook bekend als de Cassia Oolong omdat hij vaak naar kaneel (cinnamon) geurt. Stond vroeger erg beperkt aangeplant alhoewel hij al lang bestaat, maar hij is pas de laatste decennia populair geworden en nu staat er teveel op plaatsen die er eigenlijk niet zo geschikt voor zijn, en veel Rou Gui is ondermaats. Dit is echter Competition Grade uit Shui Lian Dong, medium roasted en afkomstig uit het kerngebied. Met de yixing theepot kon hij mij niet overtuigen, met de gaiwan eigenaardig genoeg wel. Ik noteerde kaneel, fruit, chocolade en perfect geintegreerde roostertoetsen rond het fruit (maar geen kaneel...). De minste van de vier, maar wel degelijk een echte en goed gemaakte Rou Gui. 😊😊😊(😊)

Ik kocht deze vier oolong's bij Teastation in Hasselt, waar men sinds de overname meer en meer top-theetjes in het gamma brengt. Dit is het Sample Pack Premium Oolong (hun Mi Liang Xan is ook een topper). Voor mij is dit een belangrijke evolutie, want een drank kan in mijn ogen alleen echt populair worden dankzij zijn toppers, nooit omwille van zijn prijs. Denk je nu dat je niet het materiaal hebt om deze thee's correct te zetten ? Dat is waarschijnlijk niet het geval, je kan deze thee's ook op zijn Westers zetten: al wat je nodig hebt is een zo klein mogelijke theepot, het juiste water (Spa, Montcalm) en een timer (maar uit het hoofd tellen gaat uiteraard ook). Elk zakje laat twee pogingen toe dus je mag je vergissen, maar uiteindelijk is het niet zo complex. Het juiste water (Britta-filtered mag ook) is wel belangrijk, en respecteer de hoeveelheden. Een goed opgehoopte theelepel is hier waarschijnlijk ongeveer 2.5 à 3 gram, en in een zakje zit 8 gram, je kan de portie ook gewoon in twee delen.

maandag 16 maart 2020

Theeverhaaltjes voor het slapengaan: De Ijzeren Godin van Genade





Lang geleden was er in China een boer die elke dag naar zijn stukje grond wandelde om het te bewerken. Wei, want zo heette de boer, was meestal diep in gedachten verzonken. Het leven was hard en Wei was arm, en het stukje grond bracht maar net genoeg op om hem en zijn familie te eten te geven.     


Onderweg naar zijn veld passeerde Wei altijd een vervallen tempel die gewijd was aan de Guanyin, de Godin van Genade. Na een tijdje begon Wei hier te stoppen voor een kort gebed, en getroffen door de verwaarloosde staat van het tempeltje besloot hij de volgende keer een bezem mee te brengen. Bij het borstelen vond hij achterin het tempeltje een ijzeren beeldje van de godin, omvergevallen en bedekt door bladeren. Hij zette het terug recht op het kleine altaartje en de volgende dag bracht hij een doek mee om het te reinigen.


Vanaf dan bracht Wei tweemaal per maand zijn borstel mee, en brandde hij geregeld wierook op het altaartje. Na een tijdje werd de Guanyin zich bewust van Wei’s inspanningen en zocht ze naar een manier om hem te belonen. Nog een paar nachten later verscheen de Guanyin in Wei’s droom en vertelde hem dat er een schat begraven lag in de grot achter de tempel.


De volgende keer nam Wei een spade mee. Een echte schat vond hij niet, hoe hij ook zocht, maar plots vielen zijn ogen op een jonge theestruik. Het blad was anders dan wat hij gewend was, en hij besloot de scheut mee te nemen en te planten op zijn stukje grond. Door Wei’s zorgen groeide het scheutje al snel op tot een mooie grote struik en toen Wei thee zette met de bladeren begreep hij wat de Guanyin had willen zeggen. De thee geurde anders en beter dan die van de andere struiken in de regio, en dit was de gift van de Godin.


Wei begon onmiddellijk scheutjes van de struik uit te delen aan zijn buren, en na een tijdje had hij genoeg materiaal om de thee te beginnen verkopen. Ter ere van de godin noemde hij hem Tie Guan Yin, de Ijzeren Godin van Genade. De thee sloeg aan en werd populairder dan ooit, en de boeren van het dorp en de streek profiteerden mee van het geschenk van de Godin.


Uit dankbaarheid herstelde de gemeenschap de tempel terug in volle glorie, en Wei kwam zolang hij leefde nog dagelijks langs om de Godin te bedanken. Tie Guan Yin thee veroverde ondertussen de wereld en werd een grote naam in de Chinese theewereld. Hij bracht voor vele boeren in Anxi een mooi inkomen, en zo werd de genade van de Guanyin uitgespreid over velen.



Tie Guan Yin kan zowel slaan op de cultivar die ongeveer 200 jaar geleden in China ontdekt werd als op de manier hoe de thee geproduceerd wordt. Die van de lente en de herfst, geplukt in Anxi in Fujian, zijn de beste. De plant staat ondertussen ook aangeplant in Taiwan en Korea en de prijzen varieren sterk. De beste Chinese Tie Guan Yin kan zeer duur zijn maar voor de Westerse consument is de minder dure basisversie vandaag makkelijk te vinden en zéér populair. Deze is ook minder zwaar geroosterd dan de traditionele thee en heel toegankelijk voor beginners.

De Guanyin wordt in China aanbeden in tijden van gevaar.  






vrijdag 6 maart 2020

Gaba Gaba Hong ! Red Jade uit Taiwan

Ik was al bekend met de verhalen over de 'magische' gezondheidsvoordelen van GABA, maar tot nu toe proefde ik nog geen enkele thee die ook lekker was. Daar kwam heel onlangs verandering in door een staaltje dat Hotsoup, één van mijn favoriete leveranciers, meegaf met een bestelling van andere thee's.

Tijd dus om mezelf nog eens een paar vragen te stellen en eens op te zoeken wat GABA eigenlijk is, en hoe het in thee terecht komt. Gamma-aminoboterzuur fungeert in het menselijk lichaam als neurotransmitter. Wanneer hun activiteit vermindert loopt men kans op angst, slapeloosheid en geïrriteerdheid (door een tekort aan Vitamine B1 of door alcoholverslaving). In het Verre Oosten gelooft men dat het drinken van thee die veel GABA bevat helpt bij het beter slapen en inslapen en een positieve invloed heeft op de bloeddruk, maar ook dat hij angsten bestrijdt, helpt bij stress en het geheugen verbetert. Hij zou zelfs helpen bij schizofrenie en Parkinson, en positieve effecten hebben op autisme (alhoewel dit recent in twijfel wordt getrokken). Sommige bronnen raden hem aan bij een kater. 😸

Maar hoe komt die GABA terecht in onze thee ?

In 1984 begon men in Japan te experimenteren met het oxyderen van thee in een omgeving waarin zuurstof vervangen was door stikstof waardoor de thee zeer langzaam oxideerde. Dr Tsushida was eigenlijk op zoek naar een manier om voeding, waaronder thee, veel langer te kunnen bewaren. Door verse groene thee in een roestvrij stalen vat te steken en de zuurstof te verwijderen en te vervangen door stikstof ontstond een proces waarbij glutaminezuur werd omgezet in gamma-aminoboterzuur. Daaropvolgende testen op mensen met hoge bloeddruk vertoonden een opmerkelijk positief resultaat dat door testen op muizen werd bevestigd. Is het een wondermiddel ? Nee, waarschijnlijk niet, wonderen bestaan niet, dus enig scepticisme moet bewaard blijven, maar als het lekker is, en waarschijnlijk gezond ? Waarom niet dan, het voordeel van de twijfel heet dat...

De eerste productie van GABA thee's concentreerde zich op groene thee. In Japan, dat toen door een thee-crisis ging, doopte men dit nieuwe product om tot Gabaron, en zag men er onmiddellijk het commerciële potentieel van in. Al snel kwam men er achter dat de techniek ook werkte met oolong, en begon men ook op Taiwan zo'n GABA oolongs te ontwikkelen. Ondertussen zijn GABA thee's zeer populair, vooral bij oudere mensen in het Verre Oosten maar ook in de VS.

Maar is het ook lekker ? In dit geval alvast wél !



Gaba Red Jade Hong Yu, Nantou, Taiwan, 2019, Hotsoup:

14.4 euro voor 50 gram bij Hotsoup. Geplukt april 2019, met de hand, in Ming Jian, Nantou, Taiwan. De cultivar is Ruby 18, de Fragrance of Taiwan, een rond de eeuwwisseling ontwikkelde cultivar die vandaag erg populair is voor zwarte thee. Het is een kruising tussen een Sinensis uit Burma en de opmerkelijke Camellia Formonensis, de derde van de drie families van de theeplant die alleen in Taiwan sporadisch gebruikt wordt. Langzaam (8 uur) geoxideerd in een stikstofrijke omgeving van meer dan 40°C. Mooie, strak gerolde bolletjes.



29 februari 2020: 2 minuten, 90°C, 2 gram, 200ml. De droge blaadjes geuren zeer lekker, heel verfrissend en apart. Het natte blad is groot en volledig en ontrold zich pas na twee infusies. De infusie is van een schitterend geel. Het smaakpatroon is uniek, moeilijk te plaatsen eigenlijk, en zeer zacht. Het start erg rond met iets boterigs, een beetje als een botersaus met peterselie die je bij vis geeft, maar dan komt achteraan een frisse munttoets. Een heel volle thee. Hotsoup zelf verwijst naar fruitmoes (met munt), en ik begrijp de verwijzing, het doet soms een beetje denken aan fruitpap voor een kind maar dan zonder de scherpte van de appelsien en met nogal wat banaan. Heel erg lekkere thee.




😊😊😊😊(😊)

Verkrijgbaar bij Hotsoup: https://www.hotsoup.nl/nl/gaba-red-jade.html

Echt héél nieuswgierig geworden over GABA ? Hier lees je er echt alles over.