Thee in tijden van Corona: Zheng Shan Xiao Zhong, of Lapsang Souchong, Unsmoked

Lapsang Souchong is één van de historische thee's uit onze theegeschiedenis. Oorspronkelijk was hij bij ons bekend als Bohea, een verbastering van het woord Wuyi, één van de beste herkomstgebieden voor thee in China. Bohea was dan ook in het begin een kwaliteitsaanduiding voor een zwarte Chinese thee (de meeste thee in het Westen was in het begin groen). Hij moest echter worden getransporteerd per schip, een lange en moeilijke reis in niet altijd even fris ruikende ruimen, en thee is bekend voor zijn vermogen om geuren op te nemen. Het waren waarschijnlijk Nederlandse handelaren die samen met de Chinese producenten de oplossing vonden. Ze begonnen de veel goedkopere latere oogsten te kopen met ouder blad en om het gebrek aan kwaliteit te verbergen lieten ze hem roken boven dennehout. Deze rookthee's bleken veel makkelijker te transporteren omdat hun sterke aroma de lage kwaliteit en eventuele slechte geurtjes wegmoffelde. Het werd een exportthee bij uitstek, in China gezien als een derderangsproduct voor het Westen. Hun verzamelnaam werd Lapsang Souchong, een verbastering van het Chinese Zheng Shan Xiao Zhong, en je kon ze krijgen in gradaties: van iets lichter gerookt tot de heftige Tarry Souchong waar de aroma's van verbrande pijnboom alles wegduwt. Hij is ondermeer in Nederland maar zeker in Frankrijk populair. Veel Lapsang Souchong komt ook vandaag niet meer uit Wuyi, maar wordt elders geteeld in grote hoeveelheden en dan in Wuyi gerookt.

De opkomst van een Chinese middenklasse en de vergrote interesse in het Westen voor kwaliteitsthee begon echter zachtjes aan een markt te creëren voor een betere zwarte thee uit Wuyi, en de grote schok hier kwam door Jin Jun Mei, een lokale zwarte thee die uitsluitend gemaakt wordt met de in de lente geoogste topjes, en die in 2005 werd bedacht door een lokale producent. Binnen de kortste tijd werd de thee een hype, ook in China zelf, en na een tijdje begonnen producenten ook hun Lapsang Souchong te herbekijken. Sinds een jaar of tien komt er dan ook meer en meer Unsmoked Lapsang Souchong onze richting uit, en van een steeds betere kwaliteit. Om verwarring te vermijden krijgt deze thee meer en meer terug zijn originele Chinese naam, Zhengshan Xiaozhong.

In tegenstelling tot Jin Jun mei wordt deze thee niet gemaakt van de tip, maar van de blaadjes eronder, en hij is dan ook minder duur. Waarom is hij dan zo interessant ? Twee redenen. Ten eerste wordt deze thee nog vaak gemaakt van de Xiaozhong cultivar die al een paar eeuwen aangeplant staat, en nogal wat van deze thee's komen van half verwilderde theetuinen op berghellingen die seed-grown zijn, afkomstig dus van struiken die uit zaad ontstonden, en niet als kloon. Dat verleent ze veel complexiteit. De tweede reden is dat deze thee waarschijnlijk dicht komt bij de originele Bohea die Chinese thee ooit zo populair maakte. Omdat het thee's zijn met structuur reageren ze vaak ook bijzonder goed op een wolkje melk die de chocolade-tonen nog meer naar voren brengt (nooit doen in Frankrijk of je wordt beschouwd als een barbaar). Vandaag wil dat zeggen dat er op de markt hele goeie zwarte thee beschikbaar is aan prijzen die veel lager liggen dan de gehypete Jin Jun Mei, en om het verschil te maken met de gerookte gebruikt men de originele Chinese naam.

Ik proefde er een zestal:

Xiao Zhong, Thee van Sander:
15 euro voor 100 gram. Wuyi bergen. 29 maart 2020, glazen pitcher, 2 min, 93°C, 3 gram, 200ml. Redelijk groot, grof blad. Het natte blad geurde naar chocolade, fruit en honing. De kleur van de infusie was oranje, naar het amber toe. Heel mooi aroma, chocola en fruit, de smaak is echter wat timide, met een zachte en redelijk korte afdronk. Was nog het lekkerst wanneer hij wat afkoelde en ook met een scheutje melk (lekker yummy). 😊😊😊(😊)

Xiao Zhong, High Grade, Thee van Sander:
16.5 euro per 100 gram. Wuyi bergen. 3 november 2018, 3 min, 5 gram op 400ml, 100°C. De droge blaadjes zijn mooi gevormd, egaal van kleur en ruiken lekker. De infusie is amberkleurig en helder. Aroma's van cacao met toetsen van honing en fruit. Beetje astringentie maar niet storend, wel ondersteunend. Fine toetsen van cacao en honing. Redelijk lange afdronk. Een joviale en lekkere thee, een beetje 'springerig'. 😊😊😊(😊)

Xiao Zhong highest grade, Thee van Sander:
36.5 euro per 100 gram. Wuyi bergen. Vooral topjes. 29 maart 2020, glazen pitcher, 85°C, 2 min, 200ml, 3 gram. Veel fijner blad, bijna alleen tip ? Aroma nat blad: heel mooi fruit, kersen, ook iets can koffie en cacao. Diep oranje kleur. Cacao en fruit voor het aroma, heel zacht in de mond met een heel fijne zachte complexiteit, een heel mooie starts, dan een strakker stukje en dan een lekkere en lange afdronk die na een paar seconden helemaal openbloeit en tot zijn recht komt. 😊😊😊😊

Ltttle Tong Mu - Zhengshan Xiaozhong, Mei Leaf:
16.8 euro voor 100 gram. Geplukt april 2018 in Tong Mu, in een theetuin op 1300m hoogte. Tong Mu is het belangrijkste dorp voor Zhengshan Xiaozhong. De droge blaadjes zijn redelijk groot. Op zijn Westers gezet vond ik de thee niet zo, maar in gongfu kwam hij tot zijn recht/ 9 december 2018, 5 gram, 10 sec, 100ml, gaiwan, 98°C. Oranje-caramelkleurige infusie. Natte blaadjes geuren zeer complex met iets floraals maar ook iets van taart (framboos ?) en iets lekker fris (rabarber). In de mond muscatel en iets heel floraals. Granola met frambozenyoghurt. 20 sec: de natte blaadjes geuren wat houtiger, met toetsen van warme zure rabarberconfituur. Wat complexer in de mond, een mengeling van fruit, honing, vers gezaagd hout, een beetje astringentie en een leuke afdronk. 30 sec: eenvoudiger en zoeter maar nog altijd leuk. 😊😊😊(😊)

Mei Leaf proeft zijn twee thee's, op hun gewone enthousiaste manier

Souchong Liquor, Mei Leaf:
Geplukt april 2018, in Zhengshan, Fujian, op 1500m hoogte. 22 euro voor 100gram. Jonge blaadjes. 5 oktober 2019, kyusu, 3 gram, 200ml, 2 min, 90°C: de natte blaadjes geuren naar zwarte chocolade met stukjes fruit. Oranjekleurige infusie. Het aroma is complex en doet denken aan peperkoek. Mooie levendige intro, en eindigde op fraîcheur. Mooie smaken, aanvaardbaar lange finish. Eind december opnieuw gezet met een gaiwan, nog beter, passeerde moeiteloos vijf zetsels, heel mooie complexiteit. 1 april 2020, glazen pitcher, 200ml, 2 min, 93°C, 3 gram. Cacao en fruit, kers, denk ik. Heel zacht met mooi fruit en lekkere cacao toetsen, breed mondvullend en de afdronk is OK. Leek nu sterk op een Jin Jun Mei. 😊😊😊😊

Wild Lapsang Souchon Unsmoked, Fruity, Premium Label N°32, Teastation Hasselt:
Herfstoogst, 4 oktober 2019, uit Tong Mu Guan, op 1500m hoogte, van wilde Qi Zhong struiken. Eén knop en twee blaadjes. Prijs onbekend, dit was een sample. 3 april, 2.5 min, 200ml, 95°C, 3.5 gram, glazen pitcher. Nat blad geurt naar kersen, pruimen, wildsaus en pruimen. Blaadjes van uitstekende kwaliteit. Oranjekleurige infusie. Het aroma is fascinerend in zijn complexiteit: de aroma's buitelen over elkaar heen, dicht verweven, als een ingewikkeld gerecht met fruit en kruiden. Heel mooie zachte opeining, heel verweven, wat een finish ! Magnifiek mooie afdronk, behoorlijk indrukwekkend. Dit is één van de lekkerste ongerookte Lapsang Souchong die ik al proefde. Ook het tweede zetsel was schitterend. Die door elkaar buitelende smaken zijn typisch voor een field blend. 😊😊😊😊😊

De eerste vijf thee's zijn te koop bij https://www.theevansander.nl/ en https://meileaf.com/. Voor de laatste kan je proberen bij https://teastation.eu/ !