De opvoeding van een yixing theepot: een werkje van geduld

De Yixing theepot waarover ik vorige keer zo opgetogen berichtte staat nu al een weekje of twee te pronken op zijn doosje. Maar daar dient hij uiteraard niet voor. Hij dient om thee te zetten, maar kan je dat zomaar met zo'n nieuwe pot ? Ik stelde de expliciete vraag aan Dan-Dan (waar de pot vandaan kwam) en kreeg een handleiding mee. Een feestdag eind mei bracht tijd en gelegenheid om mijn pot op te voeden en te doen wennen aan de thee's waarvoor hij bestemd is.

Yixing potten zijn gemaakt van poreuze klei en ze hebben dus een geheugen en een persoonlijkheid. Die persoonlijkheid moet ontwikkeld worden, een proces dat over lange tijd wordt gespreid, maar zoals bij veel dingen is de start belangrijk. Deze pot is voorbestemd voor het zetten van pu'er, de zwarte gefermenteerde thee uit China die een categorie op zich is: de duurste thee's van de wereld vallen hier onder, en als er één thee is die je kan vergelijken met Bordeaux wijn qua prijzen en bewaarpotentieel dan is het deze. Hun vaak erg specifieke aroma's en smaken maken dat ze best hun eigen theepot krijgen.

Op de voorgrond de nieuwe voor Pu'er bestemde theepot, 

op de achtergrond een heel 'cute' klein theepotje voor de gongfu manier van theezetten

Stap 1:
De theepot moet worden gespoeld met heet water en de binnenkant geborsteld om stof of eventuele kleikorreltjes weg te doen. Een detergent mag niet worden gebruikt omdat dat de theepot ernstig zou beschadigen.

Stap 2:
Maak een grote pot kokend water en herhaal stap 1 daarmee.

Eerste ontmoeting tussen de pot en een pu'er drakenparel

2015 Sheng Pu'er drakenparel, 8g

Stap 3:
Laat je pot zachtjes in het hete water glijden dat nu gestopt is met koken. Bij voorkeur leg je een doek op de bodem zodat de theepot door het schokken bij het koken niet kan breken (of wees héél voorzichtig). Voeg de thee toe waaraan je de pot wil doen gewoon worden, in dit geval een sheng pu'er uit 2015 die Dan-Dan had meegegeven. Laat 10 minuten trekken zodat de pu'er-blaadjes loskomen.

Stap 4:
Breng aan de kook. Van het moment dat de thee kookt draai je het vuur op de laagste stand en laat hem tien minuutjes borrelen. Na tien minuten laat je de thee tien minuten rusten met het vuur uit. Herhaal deze stap minimaal twee keer.

Stap 5:
Zet het vuur af en laat de thee nu afkoelen met de theepot erin, minimaal voor vier uur, maar sommigen raden 24 uur aan.

Stap 5:
Neem de theepot uit de pot, spoel hem en droog hem zachtjes, en laat hem bekomen van de inspanning.

Stap 6:
De eerste zes à zeven zetdagen zal de pot nog niet in grote vorm zijn en kan de smaak nog evolueren. Daarna is de pot opgevoed en kan de pu'er reis beginnen. In één van de volgende blogs leg ik uit wat een Pu'er thee precies is, en zet ik mijn eerste passen op het bochtige en gevaarlijke bergpad van sheng pu'er's.

Flugtee. Darjeeling First Flush 2019.

Ik schreef in een vorige blog al eens over de Darjeeling First Flush die in de lente in onze contreien arriveert en altijd een zekere opwinding veroorzaakt, maar als er één land in de wereld is waar dit echt heel intens is dan is het Duitsland. In de etalage van elke theewinkel hangen nu A4'tjes omhoog met de aankomstdata van de 'Flugtee's', en de toppers zijn altijd bijzonder snel uitverkocht, zodat de klanten verwittigd worden per mail wanneer hij in de winkel ligt. Allerlei websites bieden ook reservatie-mogelijkheden aan om zeker die van de theetuinen die je volgt niet te missen. Men noemt ze Flugtee's omdat ze speciaal worden ingevlogen vanuit Indië voor de Duitse markt, en ze zijn dan ook nooit goedkoop. Maar ze zijn de eerste van het nieuwe jaar, en voor de theeliefhebber even goed verbonden met de lente als tulpen of kersenbloesems. Meer daarover in een vorige blog: https://theenatuurlijk.blogspot.com/2017/10/first-flush-2017-darjeeling-namring.html

Ook in België doet de betere theewinkel mee met deze hype, en Brown Betty uit Leuven meldde een paar weken geleden trots op hun facebook-pagina dat hun eerste First Flush was aangekomen. Allen daarheen dus, om te kopen en te proeven.

Darjeeling First Flush 2019 Victoria's Peak SFTGFOP1

12.5 euro, Brown Betty, Leuven. 21 mei 2019: 3 minuten, 3.3 gram, 250ml, 90°C. De droge blaadjes zijn overwegend groen en gebroken met bruin geoxideerde er doorheen gemengd, en ze geuren eerder zoet. De kleur van de infusie is diep geel, als verbrande boter. In de neus bloemen en vers hooi. De mond is verrassend zacht en breed met een heel lange afdronk. Verrassend lekker. 😊😊😊(😊) 25 mei, experimentje met 5 minuten trektijd, zelfde parameters: enorm dik, bijna stroperig, een bruingele infusie, aroma van kervel en geen spoor van astringentie ! Zelfde dag, 2,5 min, 2.5 gram, 250ml, 90°C. de kervel valt me nu meer op, maar bloemen en hooi keren ook terug in de neus. Achteraan in de mond van deze zeer ronde thee duiken mooie complexe elementen op en die komen ook nog eens terug in afdronk. Een heel aangename thee. 😊😊😊(😊) Victoria's Peak is een deel van één van de oudste theetuinen van Darjeeling, die van Steinthal, in 1852 opgestart door een Duitser. 

2019 wordt waarschijnlijk een moeilijk jaar voor Darjeeling. In 2018 werd de streek getroffen door een golf van geweld en stakingen, en thee is een extreem arbeidsintensieve landbouwvorm. Zeer veel pluksters en zelfs managers gingen ervandoor naar regio's of bezigheden die lucratiever zijn en Darjeeling zucht onder een gebrek aan arbeidskrachten. In tegenstelling tot koffie is er teveel thee op de wereld en lukt het thee veel minder om een hype te creëren bij het grote publiek. De meeste thee wordt verkocht aan prijzen die uitbuiting en extreme arbeidsomstandigheden veroorzaken. Voor First Flush is dat een groot probleem omdat de periode waarin First Flush geplukt kan worden heel kort is, wanneer de theeplant zijn scheutjes krijgt. De thee die nu geoogst wordt is van topkwaliteit en is gezocht en hij kan verkocht worden aan veel hogere prijzen. Wanneer de producent door te weinig pluksters dit moment mist schiet de theeplant door, de kwaliteit zakt pijlsnel, en de prijzen navenant. Plukken moet hij in ieder geval, zelfs als het al te laat is voor de First Flush, anders mist hij ook de Second Flush waarmee de gewone Darjeeling wordt gemaakt. Na de moeilijkheden van 2018 volgt er dus opnieuw een serieuze financiële tegenslag. En de kwaliteit ? Die zou in de theetuin zelf ok zijn, maar rapporten op internet lijken heel grote kwaliteitsverschillen aan te geven die niet volledig kunnen worden weggewerkt door het blenden. Moet U dan overslaan ? Neen, want precies dit is het spannende aan thee of wijn: ze zijn de uitdrukking van hun jaar, en anders is niet noodzakelijk slechter. Ik vind dit één van de lekkerdere exemplaren die ik al geproefd heb.

Op de valreep kwam er nog een tweede First Flush aan bij Brown Betty, en de eigenaar was zo vriendelijk een sample mee te geven.

Monteviot Organic FTGFOP1 DJ1

Deze thee komt van één van de kleinste maar ook oudste theetuinen van Darjeeling, opgericht vier jaar na die van Steinthal. Het is in handen van de Darjeeling Organic Tea Estates PL. DJ1 betekent dat het de allereerste pluk is. 25 mei 2019: 2.5 gram, 250ml, 2 min, 90°C. De blaadjes zijn heel uniform groen. Het aroma van de droge blaadjes is heel floraal, opnieuw dat hooi maar het heeft ook iets vlezigs dat wat aan gerookt spek doet denken. De natte blaadjes geuren frisser en groener dan de vorige en de infusie geurt naar frisse buitenlucht en bloemen, een beetje zoals 's morgens in de tuin staan en diep inademen. De kleur van de infusie is echt strogeel, goud bijna, zonder de lichte bruine zweem van de vorige. In de mond zacht en veel eleganter dan de vorige met een vleugje van die vlezigheid. In de afdronk zit opnieuw die indruk van een frisse lentewind die door grasland waait (zondagnamiddag nog geroken bij het lopen...) 😊😊😊(😊)

Oh happy day ! Een nieuwe theepot in het leven van een theedrinker...

Het is bijna niet uit te leggen aan een niet-theefanaat: de opname van een nieuwe theepot in de verzameling, en wat dat betekent. En daarom, hier, in een paar afleveringen, het opwindende verhaal van mijn nieuwe Yixing theepot.

Al wie verder en verder vordert in het theeverhaal begint op een bepaald moment gefascineerd te worden door twee van de grote theelanden: Japan en China. En in beide landen worden theepotten gemaakt die anders zijn dan degene die wij kennen. Ze zijn immers niet van geglazuurd porselein, maar ze zijn gemaakt van poreus aardewerk. Hierdoor ontstaat er een heel apart en eigenaardig fenomeen: deze theepotten hebben een geheugen.

Door de poreuze binnenzijde van deze potten dringt de thee die je drinkt ook door in de huid van de pot, die bij elke zetbeurt dus een beetje gaat veranderen, en de thee laat elke keer wat smaak of aroma na. Zo krijgt elke pot een geschiedenis die helemaal anders is dan die van een andere, en zal hij heel subtiele verschillen geven bij het zetten. Men zegt dat de pot zich zo herinnert wat de eigenaar gedronken heeft, en dat is ook de reden waarom de theefanaat minstens drie goede theepotten heeft, voor elke soort één: voor groene, voor zwarte en voor pu'er.

In mijn verzameling ontbrak die laatste nog en de keuze is een belangrijke. Pu'er is de meest complexe en ondoorgrondelijke van alle theesoorten, en daarom wou ik de keuze van een pot niet aan mijn eigen bescheiden kennis overlaten. Ik trok op zoek naar informatie en advies, en die vond ik bij Dan-Dan. De eigenares stelde ons een paar potten voor, gaf ons advies en prijzen, en na lang en diep denkwerk viel mijn keuze op een theepot van mijnheer Li Jun, in donkere 'purperen' Lao Zi klei. Een paar dagen arriveerde hij, en zelden heb ik zoveel plezier beleefd aan het uitpakken.

inclusief Pu'er sample, om de theepot te 'trainen'

uit het doosje...

uit het zakje...

en met de tekst:

'wees nooit kortzichtig; vind je doel in het leven wanneer je tot rust komt'

Daar was hij dus, mijn nieuwe... Maar nu begon het moeilijke stuk: de opvoeding. Daarover meer in één van de volgende blogs.

PS zelf een yixing kopen ? Hier zijn een paar dingen om op te letten. Eerst en vooral moet de structuur van de klei een beetje korrelig aanvoelen, een beetje ruw en niet té glanzend. Het deksel moet goed aansluiten om morsen te vermijden en de hitte goed vast te houden (die hitteretentie is één van de voordelen van zo'n klei). En ten derde moet de teut, de hendel en de rand in één lijn liggen: idealiter raken de drie elk de tafel als je hem omdraait (de mijne deed dat niet...oei?). Hij moet ook helder en metalig klinken als je het deksel tegen de pot stoot, in een hoge toonaard.