Deze reeks over de 15 belangrijkste theeregio's van Japan is gebaseerd op de Global Japanese Tea Maraton. Deze werd tijdens de Olympische Spelen van 2021 gehouden door de Global Japanese Tea Association, met Simona Zavadckyte en Yasuharu 'Matsu' Matsumoto als presentatoren. Op 15 dagen passeerden 15 verschillende prefecturen de revue, goed voor 98% van de Japanse theeproductie. Ik combineerde mijn eigen meer theoretische kennis en die uit andere bronnen met wat ik hier leerde om dit overzicht te maken. De twee uur durende, zeer informatieve, en vaak ook erg plezierige sessies van de Tea Maraton staan ook op Youtube en zijn echte aanraders.
De prefectuur Nagasaki ligt net als de vorige vijf hier besproken prefecturen op het eiland Kyushu en wel in het Westen ervan. Ze heeft heel wat eilanden voor de kust en ligt heel dicht bij het vasteland en Korea. In 1191 plantte de monnik Eisai hier op het eiland Hirado de eerste theezaadjes vanuit China en startte zo het grote Japanse thee-avontuur op. Tijdens de eerste eeuwen ging het nog over poederthee (matcha), maar in het begin van de 17de eeuw introduceerde de monnik Ingen samen met Chinese handelaren een andere manier van thee maken en zetten en dit groeide uit tot de senchado, een manier van thee zetten die veel vrijer en minder formeel is dan de klassieke Chanoyu, en die werkt met bladthee (sencha of gyokuro) en niet met matcha. Ook de keuken van Nagasaki is sterk beïnvloed door buitenlandse contacten.
Nagasaki was ook lang de poort op het Westen, en in 1610 werd de eerste Japanse thee geëxporteerd. Dat gebeurde via Nederlandse handelaren die een kleine handelsnederzetting mochten hebben op het eiland Hirado. In 1641 werden ze verdreven naar een klein kunstmatig eiland, Dejima of Deshima, waar ze onder heel strenge voorwaarden en volledig geïsoleerd woonden, met minimaal contact met de Japanse bevolking. David Mitchell heeft daar een zeer mooi boek over geschreven, The Thousand Autumns of Jacob De Zoet (in het Nederlands De niet verhoorde gebeden van Jacob De Zoet). Het is niet echt een makkelijk boek, dat zijn de boeken van David Mitchell nooit, maar het is behoorlijk indrukwekkend en zeer interessant. Die Nederlandse handelsband bleef lang erg belangrijk, ook voor thee. De oudste thee van Nederland zou dan ook een 200 jaar oude kamairicha uit Nagasaki zijn. In 1856, na de ontsluiting van Japan door de VS, begon de export van thee echt, toen Ohura Kei, een vrouwelijke handelaar, thee begon te exporteren naar de USA en Arabië. Ook dit gebeurde vanuit Nagasaki.
Qua productie is Nagasaki niet zo belangrijk, het is maar de 12de in de ranglijst, met een jaarproductie van ongeveer 500 ton. Tamaryokucha en kamairicha zijn de meest voorkomende manier van produceren, en de typische naaldvorm van sencha zal je hier niet makkelijk vinden. Voor die tamaryokucha worden overigens jongere blaadjes gebruikt dan voor sencha omdat het moeilijk is mooie tamaryokucha te maken als de blaadjes al wat te groot zijn. Lang werd het grootste deel van de productie verhandeld in de buur-prefectuur Saga, met name in Ureshino. Hij viel dan onder de verzamelnaam Ureshino-cha, en pas recent proberen de producenten uit Nagasaki een eigen merk te lanceren, Sonogi-cha. Vandaag staat de helft van alle thee in Higashi Shonogi, van de andere plaatsen zijn Sasebo City, Saza Town, Saikai City en Shimabara City de belangrijkste. Shonogi ligt mooi tussen de zee en de bergen en de zeemist en de grote verschillen tussen dag- en nacht-temperaturen maken het ideaal voor het telen van goede thee.
Enkele producenten:
Forthees
Higashi-Sonogi Town. 31ha. Bedrijf van 4 jonge theeboeren in Nagasaki, sinds 2018 met een eigen theefabriekje waar ze tencha maken het basisproduct voor matcha. De vier zijn Yoshitaka Ohyama (vierde generatie, 9ha, boerderij Ohyama Seicha-en, sinds 1910), Sinya Fukoda (8ha, derde generatie, boerderij Fukuda-en), Kosuke Nakayama, de directeur (6ha, Nakayama Cha-en, sinds 1950) en Kazuhiko Onoue (8ha, Onoue Cha-en, derde generatie, sinds 1950). Hun basisproduct is Tamaryokucha die in een andere febriek gemaakt wordt onder hun toezicht. De theetuinen liggen aan de baai van Omura. Zeer goeie matcha en een hoogst originele Bo Hojicha van de steeltjes van hun tencha productie.
Er zijn zeer weinig theeproducenten in Nagasaki die zelf de markt op gaan, maar er zijn twee plaatsen waar je thee uit Nagasaki kan kopen. De eerste is Ikedoki, een project van Yasuharo Matsumoto, één van de mensen achter Obubu, https://ikedokitea.com/ de tweede is Roppongi (https://roppongi.nl/blogs/news/de-beste-groene-thee-komt-uit-japan-sonogi-nagasaki) in Nederland.
Proefnota's van Forthees vind je op het vaste adres: www.theeencyclopedie.be
Het volledige Nagasaki filmpje bekijk je hier:
